Ölüm cezası, bir insanın işlədiyi cinayətin cəzası olaraq uzun müddət zaman hüquq və siyasi mübahisələrə səbəb olmuşdur. İnsanların hüquq və adəlet anlayışı zamanla dəyişir və ölüm cezasının etkililiyi haqqında fərqli düşüncələr səsləndirilir.
Bəziləri ölüm cezasının təsirli olduğunu iddia edirlər. Onlar bunun, cəmiyyətin mühüm bir hüquqi vasitəsi olduğunu və ölüm cezasının caydırıcılığının daha ağır cinayətləri önləməyə kömək etdiyini düşünür. Beləliklə, cinayətin ağır forması olan qətl hadisələri əngəlləmək üçün, insanların potensial təqsirlənən əməllərdən imtina edəcəyini düşünürlər.
Lakin, bu görüşü təsdiq edən kifayət qədər dəyərli tədqiqat nəticələri yoxdur. Hətta, müxtəlif tədqiqatlar ölüm cezasının caydırıcılığının düşük olduğunu göstərir. Ölüm cezası həbs olunmuş şəxslərin belə cinayətləri törətməyə davam etdiyini göstərir. Belə həbsdə olan şəxslərin qismətli olduğu zamanlar, həbs onların caydırılması üçün daha etibarlıdır.
Bu baxımdan, ölüm cezasının təsirli olmadığı söylənilə bilər. Bundan əlavə, ölüm cezası insan hüquqlarına ziddir. Bu cezanın mənası, bir insanın hüququnu elindən almaqdır. İnsan hüquqlarına hörmətsizlik göstərən bu cür cəza hər zaman ədalətsizlik, siyasi münaqişələr və digər səbəblər üzərindən məhkəmələrdə tətbiq edilə bilər.
Sonuç olaraq, ölüm cezasının təsirli olub olmadığı mövzusunda müxtəlif fikirlər səsləndirilir, lakin tədqiqatlar ölüm cezasının caydırıcılığının düşük olduğunu göstərir. Bu cür bir cezanın insan hüquqlarına zidd olduğu və məhkəmə səhmliliyinin mənasız olduğu nəzərə alındığında, ölüm cezasının müəyyən edilməsi insanların hüquq və adəlet anlayışına uyğun deyil. Bunun əvəzinə, cinayətlərin ədalətsizliksiz qarşısının alınması, insanların hüquqlarının qorunması və cəmiyyətin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün daha əfəl bir yolla mümkündür. Bu yol, daha mükəmməl müdafiə və müəyyən həbs cəzaları tətbiq etməkdir. Bu, insanların hüquqlarının qorunması və cəmiyyətin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün daha məqsədəuyğun və ədalətli bir yoldur.